Bertsozaleen taldean sortutako azken bertso idatziak eta kantatuak

BERTSO IDATZIAK ETA KANTATUAK

Euskeraren etsaiak,

bazter guztietan.

Ezkutatuta daude,

gordeta, zelatan.

Eurena lehena da,

gurearen kaltetan.

Zerbait egin behar dugu,

aritu benetan.

Zenbakietan ei dago,

hizkuntzen indarra.

Gure irtenbidea,

berba barra-barra.

Gehiago izanez gero,

garaitu aharra.

Auzi hau garaitzeko,

badaukagu garra.                             (Oier)

............................................................

Txertoa ipini behar didate,

nire eguna heldu da.

Astrazeneca, Pfaizer, Moderna,

aukeratzen daukat duda.

Albo efekturik izango ote den,

horixe da nire ardura.

Gihar edo/ta buruko mina,

beheranzko edo kalentura.

Txertoa hartzeko nire,

eguna heldu da.

Astrazeneca, Pfaizer,

Moderna, hau duda!

Albo efektuena,

da nire ardura.

Hango ta horko minak,

edo kalentura.                             (Andoni)

 

...................................................

Demoniozko atea,

nork irekiko du?

Inguruan badago,

nori itaundu.

Denok bultzatuz gero,

beharko zabaldu.

Ez deigun behintzat,

horko giltza galdu.

Etor hadi laguna,

horrena egitera.

Gogor bultzatuz gero,

ziur doa behera.

Esaten dudanean,

orain aurrera.

Azkenik lortu dugu,

zabalik sarrera.                       (Oier)

.....................................................................

Amaia hori ezagutzen dut,

oso neskatxa jatorra.

Gogoratzen dut zarrakaztelun,

pasatu nuen oporra.

Nik ere Faluk esan bezala,

uste dut dela azkarra.

Euskararekin maitasuna du,

kemena eta indarra.

Ate aurrean jarri ta gero,

barruan sartzeko gura.

Zer ote dago ate atzean,

buruan daukadan duda.

Pentsati nago horren aurrean,

benetan naiz ikusgura.

Modu batean edo bestean,

sartuko naiz barrenera.

Ate aurrean jarrita,

barruratu gura.

Zer ote da atzean,

buruan dut duda.

Pentsatzen hasi eta,

daukat ikusgura.

Edonola ere ni,

banoa barrura.                    (Andrea)

  

...............................................................

Asko ikasi urte osoan,

emaitza onak atera.

Uda honetan ez du klaserik,

baina seguru ikastera.

Langile fina gure Amaia,

gainera beti aurrera.

Ikasten badu ez dut dudarik,

gaindituko du esuskara.                       (Falú)   

..............................................................

Guk begiratu dezagun orain,

eraiki dugun mundura.

Gainezka dugu lur eta airean,

sortutako kutsadura.

Hortaz behingoan arduratzeko,

zinez unea heldu da.

Baita neurriak hartzeko ere,

zainduaz denon natura.             (Ani)

KIROLIK EGITEN AL DUZU?

 

 

 

Kirolaren kontzeptua mugatzerakoan bi idei burura datozkit: Ariketa fisikoa eta lehia, bata bestearekin uztartuta. Hortik kanpo badaude hainbat jarduera, kirolaren esparrutik at geratzen direnak, nire aburuz.

Xakea, esate baterako, lehia sustatzen duen jokoa da, baina ariketa fisikoa baino gehiago, buru-eragiketak dira, eta nahiz eta, jende askok kirolen barruan sartu, kirola baino gehiago, estrategia ariketa bezala sailkatuko nuke. Ez noa esaten, beste mahai-joko batzuk bezalakoa denik, azken finean, estrategi eta aukeraketa sakonak burutu behar dira, baina nik ez nituzke, jokoen arlotik aterako.

Ehiza eta arrantzarena, kontrako kasua izango litzateke. Jarduera hauetan ariketa fisikoa ematen da, ehizan batez ere, baina ez dago lehiaren zantzurik. Lehiakidea, nor da edo zer da? animalia?Ariketa fisiko hauek oinarri duten kirolak badaude, lehiakide ezberdinak, bata bestearen aurka aritzen direnak; hala nola, arku-tiroketa, plater-tiroketa, eta abar. Azken hauetan, badirudi, ariketa baino gehiago, zentzumenen koordinazioa nagusi dela. Armak oinarri dituzten jarduerok ez ditudala bat ere gogoko, argi eta garbi, adierazi nahi dut.

Espainia estatuko mailan, gehien saltzen den egunkaria, kirolen inguruan aritzen dena da, eta tarteka – marteka, zezenketen inguruko berriak ekartzen ditu. Hau, zentzubakoa ezezik, deitoragarria dela iruditzen zait. Debekatu beharreko eta salatzeko jarduera deritzot.

Gero eta sedentarioagoa eta nagituagoa den gizarte batean, ia edozein jarduerari “ariketa fisikoa” deritzote; paseatzera ateratzeari, ariketa fisikoa egitea da, esate baterako.

Badirudi, urteak pasa ahala, gorputzak behin bere onena igaro duenean (18-30 urte artean), jardueran moteldu egiten direla, eta dagoeneko ez dagoela ariketa fisiko bortitzik edo kirolik praktikatzeko hainbesteko gogorik. Ajeak, lesioak eta beste era batetako ardura eta erantzukizunen agertzeak, kasu honetan, zeresan handia daukate. Ni neu gazte sasoian, kirol ugari eginda nago, bai kirol federatua, bai neure kaxa edo lagunekin. Futbolean, saskibaloian, herri-lasterketatan aritzen nintzen, baita palako txapelketaren batetan parte hartu ere. Gaur egun, ajeak, lesioak eta nagiak jota, nire ahalegin fisikoaren maila zerbait jaitsi da, mendi aldetik ibilaldiak egitera murriztuz.

 

 

 Taldeko jendearen artean, joera berdina ikusten da (agian, taldekideen adinaren isla). Badira, batzuk bezala, kirol ugari egin zutenak, Andoni bezala, futbolean, frontoiko kiroletan, bizikletan, eskaladan, tenisean, … ibilitakoa (zerrenda amaiezina). Gaur egun erlaxazioa eta lasaitasuna nahiago ditu, nahiz eta oraindik ere, zenbait kiroletan aritu.

Asko dira, gazte sasoian, kirol-ariketa asko egiten ez zutenak, baina orain, mendira ibilaldiak burutzen dituztenak. Uruguaitarrena, kasu berezia da, han ez  baitago menditik. Bizikletarena eta igerian egitearena, gaur egun burutzen dituzten, beste kirol praktikatuak dira.

Kirola ariketa osasuntsua izanagatik, beti zainduz eta neurriak hartuz burutu behar dira, bestela lesioak sortzen direlako. Maiz zaintiratuak eta hezur apurtze edota arrakalak eragin ditugu.

Kirolak, inoiz, gugan zirrara berezia sortzen du, eta horregatik leku askotara joateko prest gaude. Gure gogokoa den taldea ikusteko, hainbat hirietara mugitu gaitezke, edo seme-alaben partiduak ikustera bazter guztietara mugitzen gara; askotan unekada soil bat gozatzeko. Frantziako Tourra ikusten, anaia eta biok, zelan Tourmaletera arte joan ginela gogoratzen dut.

Jarraitzen ditugu kirolen artean, gogokoago edo mirestuago ditugun kirolariak badaude. Tenisean, Nadal; eskalatzaileen artean, Alex Honlon; pilotarien artean, Leitzakoak edo Olaizola eta Elezkano.

Emakume eta gizonezkoen kirola planteatzean, badago adostasun bat , zeinetan denok kirol guztiak burutu ahal ditugun. Emakumeena, nahiz eta medioek gutxiago jarraitu, besteena bezain erakargarria izan daiteke; lortu behar dena, eredu zaharrak gainditzea da. Horren adierazle, emakumeen kirolean jaurtitzen diren birao sexistak eta, sarri askotan, jantzi erazten zaizkien  janzkera sexistak.

Oier Zorrontzakoa.

 

 

117. saioa - Esaera zaharrak

 

Gaurkoan azken larunbateko gaiaren jarraipena izan da, alegia, aurrekoan esamoldeak landu bagenituen, oraingoan euskarazko atsotitzak ezagutu eta heien esanahiaz jabetzeari heldu diogu. 

Saioaren dinamikari dagokionez, aurrekoaren berdina izan da. Atsotitzak lantzeko ariketa sorta bat egin dugu lehenik, eta gero, hiruko taldetan antolaturik, egoera bat irudikatu eta, atsotitzak erabiltzeko moduko elkarrizketa bat garatu egin dugu.

Azkenik, talde handian, beste taldeek sorturiko elkarrizketen irakurketa dramatizatua entzuteko parada izan dugu.

Elkarrizketak osatzeko aurreko saioan baino denbora gehiago izan dugu, izan ere, joan den larunbatean hortarako hogei minutu ematea gutxi dela ohartu ginen. Jarduera hau aski jostagarria suertatu da. Agidanez, hizkuntzak ikasteko modu erraza da antzespena.

Behean daude elkarrizketa idatziak eta bideoak ere.

Ainara:           OIER! Zer? Oraindik ohean?

Oier:               aaa... utzi pakean! Ospa! 

Ainara:           Nola ospa¿¿?? gauean errondan eta goizean logure, ez zara zu, maitie,                                    osasunaren lagune!

Sara:               AINARA! Zu berdin ibili zinen...! a ze parea, karakola eta barea...!!!

Oier:               AINARA, SARA! bakean dagoenari bakean utzi...

Ainara:           eta zu zertan ibili zinen atzo ba, SARA? 

Sara:               ez dut gogoratzen...

Oier:               Zuri ere etxeko teilatua ez zaizu gainera etorriko...

............................................................................................................

 

Vale:               Egunero Joserrarekin hitz egiten dut, azterketa prestatzen ari naiz eta!

Andrea:           eta ondo paratzen duzu Joserrarekin?

Vale:               Bai, noski

Luis:               Ene Joserra! Lagun onekin, orduak labur!

Andrea:           Aizu, Vale, ordu asko ikasten duzu egunero?

Vale:               Hamar ordu egunero, kokoteraino nago!

Luis:               Eutsi Vale, gustuko tokian aldaparik ez!

Andrea:           eztabaidatzen al duzue inoiz?

Vale:               Bai, batzuetan.

Luis:               Tira, iritzi ezberdinak izango dituzue.

Andrea:           Jakina, zenbat buru, hainbat aburu!

Vale:               Zer egingo diogu ba?

Luis eta Andrea:         Hil arte bizi!

115. Saioa. ESAMOLDEAK

 Gaurko saioan esamoldeak landu ditugu. Eguneroko berriketarako baitezpadako baliabideak ditugu esamoldeak. 

Aurrenik, zerrenda bat pantailaratu eta esamolde ohikoenei birpaso bat eman diegu talde handian: "gureak egin du.... lekutan izan... kokoteraino egon.... euria gogotik ari du.... hoa antzarrak ferratzera..... eta abar".

 Esanahiaz jabetze aldera, sinonimoak edo antzeko adiera duten beste adibideak ematen jardun dugu.  Gero, talde txikietan antolaturik, zerrenda horretatik ahal denik eta esamolde gehien erabiltzeko aitzakian elkarrizketa bat garatu dugu, eta azkenik talde handian elkarrizketa horien irakurketa dramatizatua egin dugu. 

Dibertigarria izan da. Batzuek inprobisatu egin dute elkarrizketa denboraren baitan amaitu ezinda, eta baten batek antzezteko grina muturrera eramanik, mela-mela eginda esan eta baso bat bete ur burutik behera bota ez du ba!!! 

Mundiala haiz Falu!!! 

😂😂😂

                                                                                          Andoni, Artzinega

113. saioa - INTERNETEN AUKERAZKO BIKOTEAREN BILA.

Interneten aukerazko bikotearen bila.

 Sasoi baten, aspaldi, pertsona batek, harreman bat hasterako orduan, lehenengo urratsak, kalera irtenda burutzen zituen. Elkartzeko guneak ikastetxeak, lantokiak, batzarrak, tabernak, diskotekak, kalea bera ziren, besteak beste. Lehen harremanak hurbileko pertsonekin burutzen ziren, gehien bat, edo lagun batek aurkeztuta kasurik onenean.

 Internet garatzearekin batera, sareko harremanak ugaritzen hasi ziren, lehenengoko aitzaki bat hartuta, jokoren bat, gune birtual bat (MySpace) eta abar. Bat-bateko mezularitzarekin (Messenger), testu idatziekin, zuzeneko harremana burutzea posible egin zen. Lehenengo sareko harreman hauek, ez ziren ohikoak ikusten eta, kalean harremanak gai egiteko ez ziren pertsonak bakarrik erabiltzen zituztela, uste zen. Sare sozialen bitartez, harremanak sortzearen erraztasuna ikusita, gero eta jende gehiago joera honetara batzen hasi zen; harremana sortzea errazagoa ezezik, urrutiko jendea edota jende ezezagunarekin harremanetan jartzeko aukera ere zen. Beste alde batetik, erraztasun honek, baditu bere arazoak; esate baterako, jendeak, sarri, ez du bere benetako izaera agertzen, nortasun aldetik, zein irudi aldetik; eta gainera, askok gune hauek olgetako eta beste pertsona batzuen helburuekin jolasteko erabiltzen dituzte. Azken hau saihesteko, harremanetan jartzeko gune hauek, nolabaiteko “Premium” edo ordainpeko kontuak sortzen hasi ziren, goragoko helburuak dituzten pertsonek, helburu serioak dituzten beste pertsona batzuekin elkartzeko asmoz, horrela, gune hauetan jolasten sartzen diren pertsonak baztertzen hasi ziren (dirua ordaindu beharko dutelako eta hau ez zaie hainbeste interesatzen).Gune hauetan lortzen dena, harremanen katalisia da; hau da, erlazio hauen abiada biziaraztea; sortu, garatu, eta iraun behar ez badute, berehala deusezten dira. Pertsona isil eta lotsatientzat arnasgunea ere bilakatu dira; kalean egiten ausartzen ez direna, nabarmen ez geratzearren, sarean egiten ahalegintzen dira, inoren begiradapean egon gabe, eta ustezko bikotearen nolabaiteko jarrera baikorrarekin. 

 Gure taldeko partaideak, internet bidezko harremanetan ez dira asko saiatu. Baten bat ahalegindu den arren, ez omen ditu emaitza iraunkorrik lortu. Nahiz eta bikote berria ez sortu, adiskidetasun sendoak lortzeko balio ditzakete. 

 Adinak ere badu zeresana harremanak egiterako orduan. Nagusiagoak egiten garen heinean, baldintza gehiago jartzen dizkiogu gure aukerazko bikoteei, eta ez gara gure baldintzekin hain malguak izaten. Ustezko bikoteei jarriko genizkiokeen baldintzen artean, hurrengoak plazaratu ziren: Erretzailea ez izatea, euskalduna izatea (edo euskera maitatzea), ekonomikoki independenteak izatea, bidaiatzea gogoko izatea, kaleko bizitza gogoko izatea, gutxienezko maila kultura edukitzea (edozein gairi buruz hitz egiteko gai izatea), bere buruari buruz bakarrik hitz egiten ez duena, dantzatzea gogoko duena, seme-alabarik (txikirik) ez edukitzea, … 

 Azken finean, harremanak internetez sortzea, beste edozein era bezain baliagarria da, hobea ez bada, denboraren aurrezpena, jendea mamira doalako, lortzen da. Jendea, askeago sentitzen da nahi duena adierazteko. Gaur eguneko errealitatea dira, eta diren bezala onartuak izan behar dira. 

Sara, Montevideo eta Oier Zorrontza.