70. saioa

Gaur Jalgi Hadi Mundura taldea 70.saiora iritsi da eta 13 lagun egon gara sortutako ARIGUNEAN euskaraz gozatzen!! Lagun berriak iritsi zaizkigu Alacantetik, irakasle bat eta hiru ikasle, oso jatorrak denak. Beti bezala giro atsegin eta lagunkoian aritu gara, Bizkaia, Nafarroa, Gipuzkoa, Europa eta Hego Amerika elkarrekin; hau da, Euskal Herria eta Diaspora Euskaraldian euskaraz!

Hamahiru lagun izanez, talde txikiak egitea erabaki dugu, denok berba egiteko aukera izateko. Lau talde osatuta gai anitzak izan ditugu, esate baterako: casteilers, mendiak, txangoak, euskararekiko harremana, besteak beste.

Bi orduko saioan, lau aldiz aldatu gara taldez, eta lagun ezberdinekin egoteko aukera izan dugu. Ahobizi eta belarriprest ibili gara, euskara maite dugulako eta euskaraz bizi nahi dugulako. Oso esperientzia polita izan da gaur bizi izan duguna ere!

Eskerrik asko guztioi eta ongi etorriak lagun berriak!!

Zarrakazteluko mintzodromoa

 

Zarrakazteluko 

mintzodroma 2020! 

Bistan zegoen aurtengoa ez zela mintzodromo arrunta izango birtuala zelako. Hasieran espero  baino arazo tekniko gehiago izan ditugu baina laster buelta eman diogu eta euskaraz gozatu dugu.  

Bertakook edo herriarekin lotura dutenak nagusi izan gara baina mundu osoan zehar dauden euskaldun batzuk izan ditugu. Luxuzko gonbidatuak. 

Osatu den taldea ederra izan da. Taldeka aritu gara elkarrizketak biziagoak eta sakonagoak izateko. Euskara, Lekuak eta Euskaraldia izan ditugu mintzagai. 

Pozik bukatu dugu eta ea hurrengoa aurrez aurrekoa den , nahiz eta  atzerriarekin konexioren bat izan! 

Zoragarria izan da!

Egilea:  Raul Zarrakaztelu

Argazkiak: Valeria La Pampa

68. Saioa: Euskaraldia 2

EUSKARALDIA: bizipenak eta gogoetak

14 pertsonak hartu dugu parte saio honetan

JHM taldekideon topaketa honen bezperan hasi da 2020ko Euskaraldia, eta honen inguruan izandako bizipenak eta gogoetak azalduko ditugu hemen, txapak paparrean izanik.

Euskal Herriko herri eta hiri askotan hainbat ospakizun burutuko  dira egun hauetan, eta horietako batzuk aipatu ditugu. Bestalde gutako bakoitzak ze rol, ahobizi edo belarriprest, izango duen komentatu dugu, horretarako bakoitzak izan ditzakeen arrazoiak emanez.  Egia esan taldekide gehienok ahalegintzen gara euskaraz egiten aukera dugun guztietan. Baina argi gelditu da  diasporan bizi direnek askoz aukera gutxiago dituztela horretarako, eta sarritan euskara norekin egin bilatzen ari direla: bide lagunekin, inguruko euskaldunen batekin, sare sozialen bidez …

Taldekide bik kontatu dituzten esperientziak interesgarriak dira oso. Diasporan  bizi den batek kontatu du han gure hizkuntza ezezaguna denez, euskaraz agurrak eta hitz batzuk irakasten ahalegintzen dela jende ezagunei, horretarako hiztegitxo bat ere osatu eta eskaintzen dielarik. Ahalegin hau benetan ere txalogarria da eta lurralde horretan euskararen mezulari lana egiten ari da euskaltzale hau.

Beste taldekide batek kontatu digu psikologo  batengana joan beharra izan zuela eta hasieran gazteleraz egin zutela, baina konturatu zenean euskaraz ulertzen zuela zera esan ziola: nik euskaraz hobeto azaltzen ditut nire kontuak eta sentimenduak, eta horrela egin nahi dut; zuk egin dezakezu gazteleraz. Ba, hori ele-biko elkarrizketa izango litzateke, batek euskaraz eta besteak erdaraz.  Ba gaur egun biek egiten omen dute euskaraz. Taldekide honek lortu duena ere txalogarria benetan.

Ondoren galdera hauen inguruan taldexkaka aritu gara:

- Zer abantaila du Euskaraldiak eta txapak bistan eramateak?

- Nolako  garrantzia du BELARRIPREST izateak?

Gure taldexkan 4 partaide izan gara eta hauek izan dira gure ekarpenak:

Batek esan du bere ustez Euskal Herritik kanpo ez daukala garrantzi handirik Euskaraldiak, baina Euskal Herrian ilusioa eragiten duela ekimen honek, eta garrantzitsua dela. 

Beste batek esan du, txapak eramateari dagokionez, baliagarria dela abiapuntu bezala, jakiteko ze hizkuntza erabili.

Betalde gure kasuan BELARRIPREST eramateak garrantzi handia duela aipatu dugu, txapa hau daramanak askatasuna duelako euskaraz nahiz erdaraz egiteko, eta AHOBIZI txapa daramanari euskaraz egiten jarraitzeko eta erdarara  ez pasatzeko indarra ematen diolako, badakielako besteak ulertzen duela euskaraz eta hizkuntza horretan entzutea nahi duela.

66. Saioa

8. ANI: Galdakaori buruzko gainbegiratua

Galdakao herria Bizkaian (Euskal Herrian) dago, Bilbotik 11 bat km.ra, eta 30.000 biztanle inguru ditu.

https://www.google.es/maps/@43.2264873,-2.8477381,15z

Maps webgune honetan ikusi daitekeenez, Gurutzea da herriaren erdigunea. Bilbotik hurbilen Aperribai auzoa dago, eta urrutien Gumuzio edo Erletxeta (Zornatza-Amorebieta bidean)  eta Usansolo (Arratiara bidean). 

Usansolotarrek aspalditxotik agertu dute Galdakaotik banatu eta aparteko herria izateko asmoa. Baina orain arte hainbat traba izan dituzte Bizkaiko Aldundiaren partetik. Esan behar da 1.950 bueltan (Frankismo garaian) bat egin  zuten herriek errazago izan dutela berriz banatzea, baina Usansoloren kasuan inoiz ez da izan herria. Hala ere, badirudi une honetan errazago izango dutela asmo hori lortzea Aldundia, Galdakaoko udala eta Usonsolorren artean (zinegotzi bi ere badituzte) egon daitekeen akordioari esker.

Galdakao erdiguneari dagokionez, kale nagusia deritzon Juan Bautista Uriarte Pazakoetxetik Udaletxera doa, eta inguru horretako argazki batzuk erakutsi eta komentatuko ditut.

 Argazki honetan Plazakoetxe eta Tximilarreko etxeak agertzen dira, XIX. mendearen amaieran Galdakaon sortu zen Explosivos Rio Tinto enpresak eraikitakoak: ikusi daitekeenez behealdeko etxeak, handiagoak eta dotoreagoak, enpresaburuentzat eraikiak izan ziren, eta muino-gainean (zuhaitzen goialdean) eraikitakoak langile arruntentzat.

Hasierako Galdakaon  XX. mendearen erdialderantza hasi zen populazioa handitzen, eta hain zuzen ere Juan Bautista Uriarte kalearen inguruan, bereziki kale honen amaiera inguruan dagoen udaletxe bueltan hasita.

Hau da udaletxearen eraikin nagusia, nahiz-eta gaur egun udalak badituen bulegoak kultur etxean ere eta beste toki batzuetan, herrian zehar.

 Udaletxe hau aipatutako kale nagusiaren amaiera aldean aurkitzen da eta kaletik gorantz joanda, muino baten gainean, Santa Maria eliza.

 Eta elizaren aurrez aurre eta beherantz egiten duen landari Ardanza parkea deritzo, zuhaitzez eta belar finez hornitutakoa berau, maps webgunean berdez agertzen den ingurunea, hain zuzen ere.

Udaletxearen albo batera kotxeen aparkalekua dago eta bere ondoan Euskaraldiaren salmenta eta informazio bulegoa, Esan udal bulegoen  alboan. Azpimarratzekoa da aurten bulego eder hori izateaz aparte dinamizatzailea ere baduela Galdakaoko Euskaraldiak.

  Udaletxearen aurrez aurre eta Gurutze plazan dago Galdakaoko lehen eskola ere, Gandasegi. Gaur egun hainbat eskola eta ikastola bat ere badaude Galdakaon, eta eskola hau haurtzaindegirako erabiltzen da. Bestalde frontoi berri zarratua ere ikus dezakegu Gandasegi eskolaren ondoan. Orain dela urte batzuk arte frontis bezala etxe baten horma eta ezker pareta aire librean zeukan frontoia zegoen toki berean.

 Azkenik aipatzekoak dira baita ere herrian zehar agertzen diren hainbat eskultura, horietako asko herri honekin zerikusi zuzena dutenak. Webgune honetan ikusi daitezke, azalpen eta guzti.

https://www.galdakao.eus/eskulturak

Baina bereziki zeresan ugari eman digun emakume esne saltzailearena aipatu nahi nuke.

   Garai batetan ohikoa izaten zen  baserrietatik esnea astoan eramatea herri-guneetara eta etxez etxe saltzea. Lan hori gehienbat emakumeek egiten zuten, eta ez beti astoez baliatuz, baizik eta kantinak eskuetan, lepoan edo buru gainean eramanez.

Horren harira komentatu dugu baita ere emakumeek garai baten egiten zuten asto beharra edo lana. Eta esaera bi ere gogoratu ditu Andonik:

“Asto lanak egin” eta “Astoa izan eta mando bizi”

Beste adibide bat bezala komentatu dugu baita ere Santurtziko arrantzaleen emazteek etxez etxe arraina saltzen ibiltzearena, arrainez kargatutako otzarak buru gainean zituztela. Eta Andonik berak ipini gaitu ondorengo abestia kantatzen:

“Desde Santurce a Bilbao ….

  

65. saioa

6 . Luis:     UNDABASO                                                             Undabaso baserria

                                                                             Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren bihotzean dago kokaturik UNDABASO parajea, Ibarruriko Unda auzonean, Muxika udalerrian, Bizkaian. Ibarrurik, Gorozika eta Ugarterekin Muxika herria sortzeko bat egin aurretik, bere udala zeukan.

UNDABASO egitasmoa LURGAIA FUNDAZIOA eta Undabaso baserriko jabeen  eskutik sortu zen 2008an. Pinuaren eta eukaliptoaren landaketa horrenbeste zabalduta dagoen eremuan, jabe hauek erabaki zuten bertoko zuhaitzez inguratuta nahi zutela bizi. Hau dela eta, LURGAIA FUNDAZIOarekin sinatu zuten lehen zaintza-akordioa 2008an. Hektarea gutxi batzuk zaintzen hastetik 130 hektarea baino gehiago kudeatzera heldu dira dagoeneko eta baso hau gero eta handiagoa egitea da helburua.

Basoa esaten denean ez da pentsatu behar zuhaitzetaz hitz egiten dela bakarrik, ez. Basoa esaten denean bertoko zuhaitz eta zuhaixkaz gain, horrek sortzen duen biodibertsitateaz ere berba egiten da. Basoak esan nahi du gerizpea, berotasuna, babesa, janaria…Baina baso baten dagoen uraren kudeaketa eta zuhaitz mota baten landaketa ez dira berdinak. Eukalipto landaketek lurra lehortzen dutela argi eta garbi oinarritu da ikerketetan eta bertan aurkituko dugun biodibertsitatea oso urria da.

“BASOA” da ondoko argazkian gertatu dena gertatu ez dadin kudeatzea gure lurrak. Gaur egun, pinua jasatzen ari den izurritea dela eta, pinudiak eperditik botatzen ari gara jo eta ke eta arlo handiak ikusten dira biluzik gure mendietan. Ondorio batzuk ditu honek eta euretariko bat da haizeak jotzen duenean ez daukala “ostoporik” eta hartzen duen abiadura itzela izan daiteke. Ziurrenez ikusiko ditugu honelako triskantza gehiago epe laburrean. Espezie bakarreko landaketak eta basoak ez daukate zerikusirik. 

                                                                                                                                                                             Undabaso ondoan ateratako argazkia orain                                                                                             dela aste bi inguru

                Zer da LURGAIA FUNDAZIOA?

2002-tik bertoko basoen berreskuratzean, kontserbazioan, Natura zabalkuntzan eta Natura-Ondarearen kudeaketa sustatzea du helburu: Espezieak, habitatak, lotutako prozesu ekologikoak eta paisaia.

Gaur egun 450 hektarea baino gehiago kudeatzen ditu “kustodia” akordioaren bidez (dohaintza edota erabiltzeko utzita) Euskal Herrian zein Euskal Herritik kanpo. 150000 zuhaitz eta zuhaizka baino gehiago landatu dituzte, 35 espezietakoak, gehien bat bolondresen laguntzaz.

 2020ko urriaren 24an eta 25ean ia 500 zuhaitz landatu genituen. Baina horrez gain, anfibioentzat potxingoak ere egokitu genituen. Pinudiak ateratzeko egiten diren bideak, goitik behera direnean eta euria egiten duenean, berehala eta biadura handian heltzen da ura ibaira, errekara edo errekastora. Eta abiadura horrekin lurraren onura ere badarama erosioaren ondorioz. Zeharkan egindako bideak erabili genituen potxingoak egokitzeko anfibioentzat, narraztientzat, intsektoentzat,… Kate biribil bat sortzen da basoan. Ura bizitza da eta beheko argazkian ikusten diren Baso-igel gorriaren arrautzetatik gehienak ez dira iritsiko igel helduak izatera. Baina bidean izango dira hegaztiren baten elikagai. Hegazti hoietarikoren bat azeri edo beste mamiferoren baten elikagai izan daiteke. Gertatzen dena da aipatutako kate horren begikateren bat apurtzen badugu kate horrek nonbait ez daukala jarraipenik.

Anfibioentzat potxingo egokia sortzen pinuak ateratzeko erabilitako bidean

 Eta hona hemen berehala emaitzak: Baso-igel gorriaren arrautzak                                                                          

Egun bikaina izan zen, pozik egindakoaz. Jatorri ezberdineko pertsonak, hurbilekoak zein urrunekoak, baina helburu berdinarekin. Basatzan zein sasi artean pozik!

Amaitzeko, “ORTUTIK ORTURA”ren eskutik otordu bikaina izan genuen. Baina aurretik hitzaldi labur bezainbesteko interesgarria eman ziguten. Kilometro zero eta biribilean oinarritutako lan taldeak nola egiten duen lan hurbileko ekoizleekin jakinerazi ziguten

 

EGUN ZORAGARRIA!

https://lurgaia.org/eu/undabaso/

http://lurgaia.blogspot.com/

Badakit ez dudala ezagutuko UNDABASO baso heldua, oraindino gure basoa oso gaztea baita baina bien bitartean batzuk prest gaude zaintzeko, jagoteko.

Bideo gehiago ikusi nahi izanez gero klikatu beheko esteketan:

https://drive.google.com/file/d/10BrnlS1-Y1cIGNp3O3nFtRZzvWt7wL6l/view?usp=sharing

https://drive.google.com/file/d/10BrnlS1-Y1cIGNp3O3nFtRZzvWt7wL6l/view?usp=sharing

https://drive.google.com/file/d/10BrnlS1-Y1cIGNp3O3nFtRZzvWt7wL6l/view?usp=sharing

7. Andrea

Montevideoko Ranbla 

Hiribide edo etorbide agertzen da hiztegian "rambla" hitza bilatzen dugunean. Argentinan eta Uruguain rambla hitzak zera esan nahi du: "Itsas, ibai edo laku baten ondotik doan bidea". Katalunian eta Espainko beste lekuetan, berriz, "kale zabala, zuhaitzekin, normalean hirigune erdiko kale nagusietariko bat".

Hiri bakoitzak leku esanguratsuak baditu eta ranbla da Montevideoko lekurik esanguratsuenetako bat. 30 kilometro ditu pasealeku honek eta munduko ranblarik luzeena da. Gune eta bazter asko sortzen dira ranblatik ibiltzean, monumentuak, artelanak, gune berdeak, hondartzak, klubak, jatetxeak, besteak beste. Jarraian ranblaren  gune berezi batzuk ikusiko ditugu, Alde Zaharretik ekialderantz.

Sarandi harri-lubeta

Arrantzaleen lekurik kuttunena da. Handik itsasontziak ikus daitezke portura sartzen direnean; gainera, badia eta Montevideoko Cerro-ren bista ederra dago.

Sarandi harri-lubeta kalearen luzapena da, kale hau Ciudadela-ren atean hasten da eta itsasorantz zabaltzen da.

Harri-lubetatik hurbil dagoen auzoari Guruyú deitzen diote. Alde horretan, garai kolonialeko esklabu afrikarren lehenengo ospakizunak izan ziren. Gaur egun oso ohikoa da danborrak entzutea. Izkin batean Buenos Aires eta Maciel kaleak gurutzatzen diren lekuan, tabernarik zaharrenak bizirauten du, El Hacha izenekoa, XVIII mendekoa.

Hego ranbla

XX. mendeko lehenengo hamarkadetan Montevideoko kostaldeko ranbla egiteko obrak hasi ziren. Guztira hogei bat kilometro dira. Sarandi harri-lubetatik Carrasco errekaraino.

Udaletxeak izan zuen ranbla egiteko ardura eta helburuak hauek izan ziren: hiriaren itsasoaren muga finkatzea eta hirigunetik urrun zeuden auzoetara(Pocitos, Malvín eta Carrasco)   joateko modu errazago bat sortzea, gainera autoen kopurua geroz eta  handiagoa baitzen errepide berriak ere behar izaten ziren. Garai hartako batllista proiektuak estatu moderno bat sortu nahi izan zuen, hiria edertu, turismoa sustatu eta biztanleei gune publiko eta irekia ematea, langileei batez ere, aisialdiaz gozatzeko.

Hego ranblaren eraikuntza Uruguaiko historiaren une berezi batean ailegatu zen, aldi berean eraikin oso garrantzitsuak egiten ari baitziren: Casino Carrasco Hotela (1921), Salvo Jauregia (1922), Legislativo Jauregia (1925), Clínicas Ospitalea (1929), Municipal Jauregia (1930) edo Centenario Futbol zelaia (1930). Dena une berean egin zen eta esku-dirutan ordainduta.

1912. urtean "Plano Regulador de la Ciudad de Montevideo" delakoaren bidez, Hego ranbla eraikitzeko proposamena onartu zen. Baina proiektua hamar urte beranduago heldu zen Juan P. Fabini (1876-1962) ingeniariaren eskutik. Bere proiektuak Sarandí kalearen kai muturretik Urbano parkeraino (gaur egungo Rodó Parkea,), Ciudad Vieja, Barrio Sur eta Palermo auzoak inguratzen ditu. Bajo, auzo pobrea eta burdela, erradikatu nahi izan zituen eta auzoak hobeto komunikatzeko kaleak ere proposatu zituen.

Proiektua onartuta, 1923. urtean hasi ziren obrak baina ekaitz bortitz batek lanak hondatu ostean 1925ean hasi ziren berriro eta behin betiko proiektua onartu zen.

Zenbakiak faraonikoak izan ziren. 

Hego ranblaren neurriak hauek izan ziren:

                                                                             4.ooo metro luzera

                                                                            50 metro zabalera

Eraikuntza-lanak    

70 mila metro kubiko hormigoi

24 mila dragatze-lan

Betetzeko materiala    800 mila metro karratu hare

                                        500 mila lur

                                        180 mila zoladura

Ranblako kaleen azalera - Centenario Futbol zelaiaren azalera (105 x 68 metro) sei aldiz.

Bi milloi eta 400 mila jornala behar ziren.

929 lursail desjabetu ziren.

Obrak 14.500.000 peso balio izan zuen.

Kaleak egiteko bertako granito gorri harria erabili zuten, lau terraza-begiratoki ditu, Rio de la Platan zabaltzen direnak

Hego ranbla 1935eko abenduaren 30ean inauguratu zen ofizialki, baina behin betiko plana 1947an osatu zen.

Beste antzinako proiektu handiak bezala, ez zuten bukatu. Barandarik ez zioten jarri eta hura ezartzeko ziren zuloak ikusten dira granitozko harrietan. Iparraldeko lorategiak ere ez zituzten bukatu.

Punta Carretas-eko itsasargia

Punta Brava bezala ezaguna den gunea eta Golf klubaren aurrean  itsasargi hau dago kokatua. Goiko alderaino igo daiteke eta ikuspegi paregabea begiztatzea posible da. Hortik hurbil arrnatzaleen etxeak daude, bertan itsasoko produktu freskoak saltzen dira.

Puertito del Buceo

Kirol-nautikoak egiten dira leku honetan. Yacht kluba arraun jarduera  eta paseatzeko txango askoren abiapuntu da. Montevideoko Skate parkea dago, jatetxeak eta arraina saltzeko dendak ere. Paisaia ederrengatik arkitekto famatu askok luxu handiko dorreak eraiki zituzten.

Virgilio plaza

De los Ingleses hondartzaren ondoan Punta Gorda auzoaren sakanak daude. Etxe ederrak ikus daitezke inguruan. Armadaren plazatik Montevideoko kostaldeko bista ederra dago. Carlos Gardel, abeslari uruguaitarraren etxe bat han dago. Adindu ahala, bertan bizitzekoa zen abeslaria, baina bere heriotz goiztiarra dela eta, ezin bete izan zuen gogo hori.

Montevideoko ranblatik paseo bat emateko:

Recorriendo la Rambla de Montevideo. Chochi. (2019,11,02). Berreskuratuta https://www.youtube.com/watch?v=nEcphsIbKzI&feature=emb_rel_end 

Video aéreo de las ramblas del sur-oeste de Montevideo, Uruguay desde lo alto. Stonek, D. (2015,09,20). Berreskuratuta https://www.youtube.com/watch?v=hNMGy18BkvQ 

64. saioa

 

1. Andoni

Gaurko saioan Andonik Garobel mendilerroa ezagutzera eman digu, Aiaraldeko biztanle eta mendizale ororentzat erreferentea. Gaztelaren eta Euskal Herriaren arteko muga zedarritzen duen lerro bat osatzen dute hango haitzek.

Ezkerraldetik hasita Nerbioi ibaiaren sorburua eta urjausia ezagutu ditugu. Honek bere 222 metroko jausikeraz  Europako garaiena omen da eta eurite-sasoian soilik ikusi ahal da, eremu karstiko honetan urak lurrean barrena bide egiten baitu. Ondoan burdinazko behatoki bat dago balkoi baten modura ertzetik jalgia, goian-behan hutsa delarik arnasa eteteko modukoa . Mendi-lerroaren ertzetik mendebaldera eginez Txarlazo gaina dugu, bertan Orduñako Antiguako Amaren elizan dagoen birginaren erreplika den eskultura ikusgarria dago. Gertu dago Orduñako mendatea, garai batean Gaztela eta Bizkaiaren arteko merkataritza bide izan zena.

 Parapente eskola bat ere badago inguruan. Aurrerago eginez Tologorri gaina dugu eta gora igotzeko zirrara pizteko modukoa den “bide beltza”. Honen ondotik Unginoko gaina, haitzaren paretan irekia duen zuloarengatik “Unginoko begia” da ezaguna. Adrenalina goseak direnek, aldiz, via ferrata bat bertan dute zain. Azkenik, Eskutxi eta Peña de Aroko gainak eta San Miguel urjausia. Amaitzeko goian izan zen “lobera” baten aztarnak erakutsi dizkigu. Lekua berriztatu zuten eta eskena irudikaturik otsoaren eta artzain baten eskulturak ere jarri zituzten praktika haren oroitgarri.

           

 

2.Hona hemen Maiderrek bere leku kuttunenaz eginiko aurkezpena

3. Valeriak Donostia hiria aurkeztu digu

Donostia!!

Gipuzkoako hiriburua da. 186.000 (ehun eta laurogeitasei ) biztanle ditu. Bizkaikoko Golfo turistiko hiri bat da. Lehenengo argazkia Udaletxea da, leku horretan lehenengo casinoa egin zuten. 

Donostia Kontxa eta Ondarreta hondartzengatik ezaguna da.Kontxako ibilbidean, taberna batzuk daude. Orain itxita daude pandemiagatik.Hondartza hori surflariakez da normala. Baina garai honetan itsasoa aproposa zen. Bi hondartza artean, koloreren zubia dago, oso polita da eta jende asko joaten da hara. Ez dakit nolakoak diren bi hondartzak, noski, joan den hilabetean iritsi ninzenelako

Gero, bideoan, alde zaharra ikusiko duzue, hor taberna gehiago daude, eta Bretxako merkatua ere bai, merkatu hori famatua da, astelenetik larunbate arte irekita egoten da, astero, beserritarrak joaten dira, haien barazkiak saltzeko. Nire extxea bretxako merkatua aurrean dago. Bestealde batetik nire etxe atzean Urumea itsasadarra dago. Batzuetan bere pasalekua itxita egoten da. Joan den astean ibai horretako olatuak ia ia 10 metrokoak izan ziren. Donostiak auzo batzuk ditu, horietako baten izena Gross da. Oso polita eta dotorea da. Hor kursaala dago,Kursaalak ikuskizunen berezko programazioa du: KursaalEszena. Kalitate eta ospe handiko musika-jarduera kanto latzenditu. Seniorrentzat, gazte helduentzat eta familientzat pentsatuta daude jarduera horiek. Donostiako Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta herrialdeko empresa garrantzitsuenek sostengatzen dute hori. Leku horretan, munduko zinema jaialdia ospatzen da, horregatik oso leku famatua da. 

Bukatzeko Kursssal ondoan Zurriolako hondartza dago, oso lasaia da, gazteentzat, baita familia guztientzat ere.

 

4. Faluk Zarrakaztelu bere herria erakutsi zigun

Faluk bere  herria erakutsi  zigun: Zarrakaztelu (Nafarroako  Erribera).  Bere  ustez ez da oso  herri  ederra,  baina guztiek bezala  bere  xarma  du. Zarrakazteluko  inguruak  zoragarriak dira  eta beraien  artean,  Bardea,  Aragoiko ibaia,  La presa, Larrateko begiratokia    eta  La Olivako monasterioa aipatu  zituen. Bistan  da, han  ez  dela  gehiegi  euskaraz   hitz  egiten,  baina  nahiz  eta    euskaldun  gutxi  bizi (  15  bat  aste  barruan) euskara  asko maite  dute  bertakoek  eta  elkarte  gehienek euskarazko  izenak dituzte: Irrintzi,  Guztionak,  Nafarroa,  Iparralde,  eraso, Hego  Eztanda, Hizkuntza, Batasuna….Euskararen  aldeko  elkarte  bat ere  badago : Hazi  Zarrakaztelu izenekoa  eta  bere  lana  euskararen  hazia erremu horretan ureztatzea da.   Egia  esan ,  fruituak begibistakoak  dira  Erriberako muga  horretan.

Bukatzeko, euskararen  egun  baterako   prestatu  zuten  bideo  bat  jarri  zigun  eta   gozatu  genuen. Primeran    egiten  ari  dira  eta  herria  esan  baino  politagoa  iruditu  zitzaigun.

https://www.youtube.com/watch?v=eBGnJidlcFY

5. Oierrek Zorrontza herria ezagutzera eman zigun

ZORRONTZA.

 Herriaren izen ofiziala Amorebieta-Etxano da, baina bertokoak Zornotza edo Zorrontza deitzen dugu, idatzia eta ahoskatua, hurrenez hurren. Bizkaiko erdigunearen inguruan dagoela esan daiteke. Bidegurutzea da Bilborantz, Arratiarantz, Durangalderantz eta Gipuzkoarantz eta, Urdaibairantz doazen lagunentzat. 58 km² ditu eta 19200 bizilagun gara. Udalerriaren goia Aramotzeko mendilerroan dago, Betzuenburun, 792 metrora. Gaur eguneko udalerria, 1951ra arte bi herri ezberdin zirela aipatu behar da, Zornotza bera eta Etxano.

 Lagun bati bazter esanguratsuenak erakutsi behar banizkio, hurrengo txangoa burutuko nuke:

·        Lehenik eta behin herriko plaza erakutsiko nioke. Han udaletxea daukagu. Berton, gaur egun, EAJk agintzen du, PSE-PSOEren laguntzarekin. Herriko plaza lagun askoren elkartzeko gunea da.

·         Handik gertu, Andres Nagelen donostiarraren “Izenbakoa”, arraultz itxurako eskultura. Jendeak honi ”Patata” deritzo, izen honek adostasun handia lortu duelarik.

·        Zelaieta parkea, toki lasaia da, umeen eta familien jolaslekua da. Berton, Zelaietako kultur zentroa (liburutegia, gelak, aretoak, erakustokiak, frontoia eta musika – eskola izango dena) dago. Baita mutur batean, Urgozoko iturri estimatua ere.

·         Errekan gora eginda, Jauregibarriako parkera helduko ginateke, belardi zabalekin. Txango txikia egiteko aproposa da eta herritik gertu dago. Leku hau ezaguna da, hemen kroseko eta ziklokroseko probak egiten direlako. 90. Hamarkadako hasieran, hemen munduko kros txapelketa burutu zen.

 

     Txango luzeago bat egin behar banu, Bizkargirantz (565 m) joango nintzateke, han Espainiako guda zibilean, 1937an, gatazka odoltsua gertatu zen, eta Nafarroatik etorritako “nazionalak” irabazi zuten, Bilborako bidean. Hemen, urtero, ospakizun bat egoten da, gertaera haiek gogoratuz, maiatzeko lehen igandean

·       .

 

·         Etxanoko Dudea auzoa ere interesgarria da, herri zaharraren burua non zen jakiteko.

 

 

 

 

·          Hurrengo egun bat, Eubatik Belatxikieta aldera joateko erabili daiteke. Basorantz igo ahala Aramotzeko mendilerroarekin bat egingo dugu, Durangaldea eta Arratia banatzen duen mendikatea.

 

·          Behin Belatxikietan, leku zoragarri batez gozatu ahal izango dugu, belardi handi bat dagoelako, bolatokia, Inaxio deunaren baseliza, eta taldeentzako, sua egiteko aukera dago. Inaxio deunaren egunean (Uztailaren 31n), jaiak ospatzen dira toki honetan. Eguberri eta Urte berri egunetan ere igoteko ohitura dago.

 

 

                                        

 

 

 

·          Azken ahalegin batekin, Belatxikietako tontorrera (668 m) helduko ginateke, berton dagoen ikuspegiaz gozatuz, iparraldera Bizkaiko kostaldea eta hegoaldera Gorbeiako tontorra.

  

https://drive.google.com/file/d/1dBAlfuMjvGbTgh727_IsQ9bbgWCDE5Tj/view?usp=sharing